Boekbespreking van de leeskring Marken
Titel boek: Pastorale
Auteur: Enter, Stephan
Verslag gemaakt door Anita Kenbeek e.a.

De meeste van ons hebben Pastorale geboeid gelezen.
Het verhaal speelt in de jaren 80 in het fictieve Brevendal, dat gesitueerd is in een mooie landelijke (pastorale) omgeving, maar waar het qua gebeurtenissen geenszins idyllisch is. De natuurbeschrijvingen zijn vaak mooi en beeldend.
In het dorp loopt een scheidslijn tussen de “inheemse” bevolking en, aan de andere kant van de rivier, de Molukse samenleving. Tussen beide groepen is nauwelijks contact, maar meer is er sprake van wantrouwen jegens elkaar.

Het verhaal speelt zich af rond de zomervakantie. Broer en zus Oscar (17) en Louise (20) zijn om de beurt hoofdpersoon in het verhaal, dat verteld wordt door een alwetende verteller. Het verhaal begint heel intrigerend: “…. De hele klas wist het al, van het ongeluk”. Als lezer sta je meteen al op achterstand, want: waar verwijst het naar. Meteen op de volgende bladzijde wordt Louise geïntroduceerd, zijn grote zus, die onverwacht naar huis komt, en vooralsnog is het ook voor Oscar onduidelijk waarom. Twee “cliffhangers”  in de eerste twee bladzijden!

Het is een beetje merkwaardig gezin: een zorgzame, vriendelijke en vrij zelfstandige moeder, een vader die zich heeft teruggetrokken in zijn boekenwereld, de kinderen die onderling ook weinig contact meer hebben. Het sporadische contact dat er is tussen broer en zus, is niet diepgaand. Louise stelt zich provocerend op tav haar moeder, de dominee en haar vrienden, overtuigd van haar gelijk van haar afscheid van het geloof. Louise trekt in de vakantie vooral op met haar vroegere klasgenoten, Oscar heeft contact met Jonkie, een contact dat deels voortkomt uit het verlangen om diens mooie zus Dona weer te ontmoeten.

Meerdere lezers vroegen zich af wat de rol van de poes en de vlieg in het verhaal is. Het blijft jammer dat we niet met elkaar in gesprek konden gaan over dit boek en dat we het moeten doen met verslagen die we elkaar toesturen en de reacties daarop. Dat is nog altijd beter dan helemaal niets doen, maar juist het delen van ervaringen heeft een grote meerwaarde bij het bespreken van boeken.

In een interview met Enter, vertelt hij dat hij graag een boek over de Molukse Kwestie wilde schrijven. Dat vervlecht hij mooi in de belevenissen van Oscar en de relatie met zijn Molukse klasgenoot Jonkie. Maar meerdere lezers vonden dat juist dàt uitvoeriger beschreven had mogen worden. Nu ligt de nadruk meer op de gewetenstrijd van Louise die ze heeft gevoerd met betrekking tot het vrij strenge geloof waarmee ze is opgevoed.

Voor wie wil: beluister het VPRO-boeken interview met Enter van 10 november 2019 (op internet gevonden via: Stephan Enter Pastorale)

                                                                                         
Marken, oktober 2020
Anita Kenbeek