Boekbespreking van de leeskring Broek in Waterland Titel boek: De meeste mensen deugen Auteur: Bregman, Rutger Verslag gemaakt door Henk Ekker
Het is geen roman, als je hoopt een pakkende vertel- of verhaal lijn aan te treffen, maar dit boek is meer een interessant college, waarin Bregman vertelt dat de mensheid in wezen goed is. Dat mensen ook vooral bereid zijn elkaar te helpen en bij te staan en eigenlijk elkaar in het geheel niet geweld willen aan doen. Om dit aan te tonen komt Bregman met een keur aan voorbeelden, sommige bekend (de verbroedering tussen frontsoldaten in de Eerste Wereldoorlog tijdens Kerstnacht), andere op basis van eigen onderzoek. In die laatste categorie zitten prachtige nieuwe casussen, bijvoorbeeld het waargebeurde verhaal van een groepje kinderen uit het Pacifische eilandje Tonga dat op een dag schipbreuk lijdt. In tegenstelling tot William Goldings klassieker Lord of the Flies, blijken de kinderen op basis van samenwerking en vriendschap het anderhalf jaar op een onbewoond eiland vol te houden. Bregman ontkracht in het boek meer mythes, waaronder de beroemde Amerikaanse psychologische experimenten zoals het Stanford-experiment, waarin een gevangeniscultuur wordt nagebootst. Ook hier is de conclusie: mensen blijken te vertrouwen. Zolang het experiment niet verstoord wordt, blijken mensen graag samen te werken. In het boek worden veel denkers ten tonele gevoerd en ook door Bregman discussies tussen hen behandeld zoals: Hobbes vs. Rousseau. In het begin van zijn boek zet Bregman tegenover elkaar: Thomas Hobbes met zijn idee over de natuurstaat waarin het leven naar, wreed en kort is, en Jean-Jacques Rousseau die de ellende juist liet beginnen met de beschaving en het privé-bezit. Even kort door de bocht: volgens Bregman had Rousseau gelijk. Het was de landbouw, de staatsvorming die de tamelijk idyllische samenlevingen van jagers-verzamelaars transformeerde in monarchieën, tirannieën en andere oorlogvoerende organisaties. Ik vond het een heel leesbaar en leerzaam boek, dat ik graag aanraad aan anderen om te lezen. De gespreksavond van onze groep erover was zeer geanimeerd. Een bezwaar vond ik de veelvuldige herhaling van hetzelfde thema: mensen deugen. En de vele voorbeelden daarvan, die je het gevoel kunnen geven van daar gaan we weer. Desalniettemin een indrukwekkend boek waarover ik blij ben het gelezen te hebben. Broek in Waterland, 1 maart 2020 Henk Ekker